Kutadgu Bilig’de Hükümdar (=Adalet) Kavramı

Kutadgu Bilig, Karahanlılar devrindeki Türk aydınlarının umumî kültürleri; din ve dünya görüşleri; duyul ve düşünüş ölçüleri; sosyal ve medeni hayatları hakkında esaslı bilgiler veren ve birçok fikir ve hikmetleri bugün de uyulacak kadar doğru, ibret verici ve her bakımdan üstün bir eserdir.[1] Eser başından sonuna kadar İslam ruhuyla yazılmıştır ve Uygurlardan geçmiş olma ihtimali azdır. R. R. Arat’a göre, Kutadgu Bilig, “İnsana her iki dünyada tam manası ile kutlu olmak için lazım olan yolu göstermek maksadı ile kaleme alınmış bir eserdir.”
Yusuf Has Hacib, her şeyden evvel bir şair mütefekkirdir. “ İnsan hayatının manasını tahlil ve onun cemiyet ve dolayısıyla devlet içindeki vazifesini tayin eden bir felsefe, bir hayat felsefesi sistemi kurmuştur.” O Orta Asya’da iç mücadele neticesinde sarsılmış olan “ahla prensiplerini yeniden tanzim etme” kaygısıyla bu eseri kaleme almış olmalıdır. Bununla beraber Arat, eserin ayrı ayrı parçalarından bir netice çıkarmaya çalışmanın insanı yanlış yollara götürebileceğine dikkat çekmektedir.

Yazının tamamını okumak için tıklayınız.

[1] Banarlı Nihat Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, (İstanbul: MEB, 1997), s. 237.