Ke­vâ­ki­bî­zâ­de­ler: Os­man­lı­lar­da Bir Ule­ma Ai­le­si

Paylaş:

Gi­riş

Ule­ma­nın ço­cuk­la­rın­dan ve­ya ya­kın­la­rın­dan ba­zı­la­rı ai­le­le­rin­den ge­len mes­le­ği sür­dü­re­rek mü­der­ris, ka­dı, ka­dı­as­ker ol­muş hat­ta bir kıs­mı şey­hü­lis­lâm­lı­ğa ka­dar yük­sel­miş­ler­dir. On­la­rın il­mi­ye için­de­ki gö­rev­le­ri­nin ne­sil­den ne­si­le de­vam et­me­siy­le de “Os­man­lı ule­ma ai­le­le­ri” te­şek­kül et­miş­tir. Os­man­lı Dev­le­ti’nin ilk dö­nem­le­rin­den baş­la­ya­rak son dö­nem­le­ri­ne ka­dar var­lık­la­rı­nı sür­dü­ren ule­ma ai­le­le­ri, ya­pı­lan araş­tır­ma­lar­da ye­te­rin­ce in­ce­len­me­miş, ai­le­ler­de­ki âlim­ler tek tek araş­tı­rıl­sa da bu ko­nu­da­ki boş­luk­lar he­nüz dol­du­ru­la­ma­mış­tır.

Ha­lep’ten İs­tan­bul’a uza­nan yol­da, il­mi­ye ri­ca­lin­de­ki gö­rev­le­riy­le ve özel­lik­le son dö­nem­ler­de bir­bi­rin­den fark­lı ta­vır­la­rıy­la dik­kat çe­ken Ke­vâ­ki­bî­ler de bu tür bir ça­lış­ma­yı bek­le­yen ule­ma ai­le­le­rin­den bi­ri­dir. “Ke­vâ­ki­bî ai­le­sin­de kim­ler var­dı? Bu ki­şi­le­rin men­şe­le­ri ney­di? Han­gi eği­tim sü­reç­le­rin­den geç­miş ve han­gi gö­rev­ler­de bu­lun­muş­lar­dı? İl­mî, sos­yal ve si­ya­sî ha­yat­ta­ki rol­le­ri ney­di?” gi­bi so­ru­lar­dan yo­la çı­ka­rak baş­la­dı­ğı­mız ça­lış­ma­mız­da, Os­man­lı Dev­le­ti sı­nır­la­rı için­de 17. yüz­yı­lın ilk ya­rı­sın­dan iti­ba­ren isim­le­rin­den bah­se­di­len ve gü­nü­mü­ze ka­dar çe­şit­li sta­tü ve ma­kam­lar­da bu­lu­nan Ke­vâ­ki­bî ai­le­si­ni ge­nel hat­la­rıy­la or­ta­ya koy­ma­ya ça­lış­tık. Araş­tır­ma­la­rı­mız ne­ti­ce­sin­de el­de et­ti­ği­miz sı­nır­lı ve­ri­ler­den yo­la çı­ka­rak bir ule­ma ai­le­si­nin kim­ler­den oluş­tu­ğu­nu, han­gi eği­tim sü­reç­le­rin­den geç­tik­le­ri­ni, ev­li­lik­le­ri­ni kim­ler­le yap­tık­la­rı­nı ve si­ya­set­le olan bağ­lan­tı­la­rı­nı de­ğer­len­dir­dik. Ay­rı­ca med­fun ol­duk­la­rı yer­le­ri, il­mî eser­le­ri­ni ve va­kıf­la­rı­nın ka­yıt­la­rı­nı da kul­la­na­rak fi­zi­kî mi­ras­la­rı olan ya­lı, köşk, ca­mi, med­re­se ve tür­be­le­ri­ni tes­pit et­tik.

Yazının tamamını okumak için tıklayınız.

Daha fazla göster

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir