Clash of Organizations? A New Theory to Explain the Dynamics of Conflict
Küresel Araştırmalar Merkezi Haziran ayı özel etkinlik programlarının ilk konuğu Indiana Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Ortadoğu Araştırmaları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Abdulkadir Sinno idi. Cornell University Press tarafından yayınlanan Organizations at War in Afghanistan & Beyond başlıklı kitabında iç savaşlar/etnik savaşlar üzerine geliştirmeye çalıştığı teori ve konular üzerine sunum yapan Prof. Sinno, medeniyetlerin, ulusların, etnik grupların, dinlerin vs. değil bunlar üzerinden söylem geliştiren grupların (ve) organizasyonların savaştığını öne sürmektedir. Organizations at War in Afghanistan and Beyond kitabında Sinno, sivil savaşla ilgili çalışmalara önemli bir katkıda bulunuyor. Taliban’ın işbaşına gelmesinden önce Afganistan’da neler olup bittiğini de çarpıcı bir şekilde anlattığı kitabında sivil savaş, etnik çatışmalar ve diğer bölgesel savaşların gelişimi ve sonuçlarını açıklamada örgütsel teoriden yararlanıyor. Bu teorinin bir bakıma testini yaptığı çalışmasında Sinno, 1979 sonrası Afgan çatışmalarını ele alıyor ve yüzden fazla organizasyonun söz konusu dönemde kırkı aşkın mücadeledeki performansını gösteren istatistiksel verilerden yararlanıyor. Afganistan’daki sivil/iç savaşın nasıl ortaya çıktığını ve yayıldığını ortaya koymaya çalışan Sinno’ya göre, Afganistan’da süregiden çatışma devletlerarası bir çatışmadan ziyade çeşitli çıkar gruplarının ve örgütlerinin idareyi ele geçirme çabasıdır.Çalışmasının en ilgi çekici yanlarından biri de, verdiği örneklerin bir kısmının bizzat bölgede bulunduğu dönemlerdeki gözlemlerine dayanması. Bu yönüyle bir bakıma saha çalışması niteliğinde olan bu detaylı çalışmasını bizimle paylaşan Sinno, çeşitli etnik, dinî ve siyasî grupların, mücadelelerinde birlik ve kapsamlı bir strateji geliştirememelerinin yıkıcı sonuçlar doğurduğunu örnekler üzerinden açıklamaya çalıştı. İç savaşların istatistikî veri analizini yaparak bu sonuca ulaşan Sinno, sunumunda detaylı bir şekilde kullandığı istatistiksel metodolojiyi aktardı. Başarılı bir mücadelenin gereklerini sıralarken etkin mobilizasyon, strateji geliştirme, işbirliği, hizipçiliğin kontrolü ve bilgi paylaşımı gibi unsurların önemine dikkat çeken Sinno, bu tarz oluşumların söz konusu gereklilikleri yerine getirebilmesinin düşmanla mücadeledeki önemine özellikle vurgu yaptı.Normalde devlet düzeyindeki yapılanmaların ayrık gerilla örgütlenmelerinden daha başarılı, ancak bütün birimleriyle sürekli bir merkezden kontrol edilmek zorunda olması itibariyle düşman saldırılarına daha açık hale geldiğini belirten Sinno, barınak (shelter) tarzı yerlerden düşmana sürpriz saldırılar yapan mücadele şeklinin rakibin/düşmanın işini zorlaştırdığını, hatta kimi zaman büyük kayıplara sürüklediğini söyledi. Söz konusu oluşumların, kontrolü bir kez ele geçirdikten sonra hızla merkezileşmesinin ve organize olmasının başarıya ulaşmada etkili olduğunun çeşitli örneklerde görüldüğünü belirtti.Sunum sonrasında yer alan tartışma bölümünde soru ve yorumlarda özellikle gerek Afganistan gerekse Irak’ta yaşanan gelişmeleri organizasyonlar üzerinden açıklamaya çalışan Sinno’nun teorisinin test edilebilirliği tartışıldı.