Yerel Tarihçilerle Buluşuyoruz 3 Bir Ömür Konya Tarihi

Meh­met Ali Uz, 1935 Kon­ya do­ğum­lu. Kon­ya İmam-Ha­tip Oku­lu’nun ilk me­zun­la­rın­dan Uz, me­zun ol­du­ğu se­ne he­nüz Yük­sek İs­lâm Ens­ti­tü­le­ri­nin açıl­ma­mış ol­ma­sı ve İla­hi­yat Fa­kül­te­le­ri­nin de İmam-Ha­tip Okul­la­rın­dan öğ­ren­ci ka­bul et­me­me­si se­be­biy­le as­ke­re git­me­ye ka­rar ve­rir. As­ker­lik­ten son­ra Hu­kuk fa­kül­te­si­ne gi­rer ve me­zun ol­duk­tan son­ra da avu­kat­lık yap­ma­ya baş­lar. 25 yıl avu­kat­lık yap­tık­tan son­ra, 1992 yı­lın­da avu­kat­lık mes­le­ği­ni bı­ra­kır. Son­ra­ki 18 yıl­lık ha­ya­tı­nı da Kon­ya ile il­gi­li ça­lış­ma­la­ra has­re­der.Meh­met Ali Uz’un ya­zar­lık ma­ce­ra­sı da­ha imam-ha­tip oku­lu­nun son sı­nı­fın­da iken ho­ca­la­rı­nın da teş­vik ve yön­len­dir­me­le­riy­le ma­hal­li ga­ze­te­ler­de ya­zı­lar yaz­ma­sıy­la baş­lar. Avu­kat­lık yap­tı­ğı dö­nem­de de ga­ze­te­ler­de kö­şe ya­zar­lı­ğı yap­ma­ya de­vam eden Uz, 20 yıl ka­dar bir sü­re Ye­li­şay Baş­kan­lı­ğı da yap­mış ve bu sı­ra­da za­rar­lı alış­kan­lık­lar­la ala­ka­lı ki­tap­lar ya­yın­la­mış­tır.Uz, 90’lı yıl­la­ra ge­lin­ce Kon­ya­lı âlim­ler­den Ha­cı­ve­yis­zâde’nin ha­ya­tı­nı yaz­mak ar­zu­suy­la araş­tır­ma­la­ra baş­lar. Za­ma­nın Kon­ya müf­tü­sü, Uz’dan sa­de­ce Ha­cı­ve­yis­zâ­de’nin ha­ya­tı­nı de­ğil, Kon­ya’nın di­ğer âlim ve ve­li­le­ri­nin de ha­ya­tı­nı yaz­ma­sı­nı is­ter. Uz, ye­ter­li bil­gi­ye ulaş­mak­tan çok da ümit­li ol­ma­dı­ğı bu işi ka­bul eder ve böy­le­ce ya­zar­lık ha­ya­tın­da ye­ni bir dö­nem baş­la­mış olur. Uz, baş­lan­gıç­ta çok ümit­li ol­ma­sa da, ne­re­ye eli­ni at­tıy­sa boş dön­me­di­ği­ni söy­lü­yor. Bu ça­lış­ma­nın so­nun­da Kon­ya Âlim­le­ri ve Ve­li­le­ri (2 cilt)isim­li ki­tap or­ta­ya çı­kar.Meh­met Ali Uz’un Kon­ya ile il­gi­li bir di­ğer ça­lış­ma­sı, Kon­ya Kül­tü­rü­ne Hiz­met Eden­ler isim­li ki­ta­bı­dır. İki cilt ola­rak ya­yın­la­nan bu ki­tap­ta, Kon­ya kül­tü­rü­ne hiz­met eden­le­rin hem ha­yat hi­kâ­ye­le­ri bu­lun­mak­ta hem de bu şa­hıs­la­rın bi­rer ma­ka­le­le­ri yer al­mak­ta­dır. Uz, La­dik­li Ah­med Ağa ve son hüc­re-ni­şin Meh­med De­de’nin ha­yat hi­kâ­ye­le­ri­ni de müs­ta­kil ki­tap ola­rak ya­yı­na ha­zır­lar. Bu tür ça­lış­ma­la­rı se­be­biy­le, Meh­met Ali Uz, Kon­ya’da bi­yog­ra­fi ya­za­rı ola­rak ta­nın­mak­ta­dır.Uz’un bi­yog­ra­fi sa­ha­sın­dan baş­ka, Kon­ya ile il­gi­li fark­lı alan­lar­da bir­çok ça­lış­ma­sı bu­lun­mak­ta­dır. Uz, 12 se­ne ön­ce ma­hal­li bir ga­ze­te­de “Aka­de­mik Say­fa­lar” baş­lı­ğıy­la haf­ta­lık bir ek çı­kart­ma­ya baş­lar. 2 se­ne ka­dar ay­nı ga­ze­te­de çı­kan ek, da­ha son­ra yi­ne ma­hal­li bir ga­ze­te olan Mer­ha­ba’da çık­ma­ya de­vam eder. Her se­ne ay­rı bir cilt ola­rak ya­yın­la­nan bu ek­ler 9 cil­de ulaş­mış hâl­de­dir.Meh­met Ali Uz’un bi­yog­ra­fi ala­nı­nın dı­şın­da­ki ça­lış­ma­la­rı, da­ha çok Kon­ya ta­ri­hi ve kül­tü­rü­nü tes­pit ve ko­ru­ma­ya yö­ne­lik ça­lış­ma­lar. Bu bağ­lam­da, Kon­ya ha­zi­re ve me­zar­lık­la­rı, Kon­ya’da yok edi­len ta­ri­hî eser­ler, tek­ke­ler, med­re­se­ler, ca­mi­ler, çeş­me ki­ta­be­le­ri üze­ri­ne ya­zı­la­rı bu­lu­nu­yor. Uz, yol ge­çir­me, mey­dan aç­ma ba­ha­ne­siy­le ta­ri­hî eser­le­rin fü­tur­suz­ca or­ta­dan kal­dı­rıl­dı­ğın­dan dert ya­na­rak, Kon­ya’nın Ana­do­lu’da ta­ri­hi do­ku­su en çok tah­ri­ba­ta uğ­ra­yan şe­hir­ler­den bi­ri­si ol­du­ğu­nu söy­lü­yor. Uz’un, ta­ri­he olan me­ra­kı­nın ve bu alan­da araş­tır­ma­lar yap­ma­sı­nın bir se­be­bi de bu ta­ri­hî ve kül­tü­rel tah­ri­bat.Uz’un Kon­ya’da or­ta­dan kal­dı­rı­lan eser­le­ri tes­pit et­me­ye yö­ne­lik ça­lış­ma­la­rı, onu ye­ni bir ça­lış­ma ala­nı­na yö­nelt­miş. Bu ye­ni ça­lış­ma­nın baş­lı­ğı ise Adım Adım Es­ki Kon­ya. Bu ça­lış­may­la es­ki Kon­ya ma­hal­le ve so­kak­la­rı ile il­gi­li ne bu­lur­sa yaz­ma­ya baş­la­mış. Bu ça­lış­ma­da­ki ana kay­nak­la­rı ise Ta­pu-Ka­das­tro ka­yıt­la­rı, Şer‘iy­ye si­cil­le­ri, es­ki fo­toğ­raf­lar ve ya­şa­yan yaş­lı in­san­la­rın ta­nık­lık­la­rı. Ali Uz Bey Kon­ya’da 150 ka­dar Şer‘iy­ye si­ci­li ol­du­ğu­nu; an­cak, sa­de­ce, 3 ta­ne­si­nin La­tin harf­le­ri­ne ak­ta­rıl­dı­ğı­nı be­lir­ti­yor.Uz’un son za­man­lar­da gün­de­min­de olan di­ğer önem­li bir ça­lış­ma da, 2009 yı­lın­da Kon­ya Bü­yük Şe­hir Be­le­di­ye­si’nin ha­zır­lat­tı­ğı Kon­ya An­sik­lo­pe­di­si. Uz, Bu an­sik­lo­pe­di­nin ya­yın ku­ru­lu baş­kan­lı­ğı­nı yü­rü­tü­yor ve hâ­li­ha­zır­da bi­rin­ci cil­di ya­yın­la­nan bu an­sik­lo­pe­di­nin 10 cilt ol­ma­sı plan­la­nı­yor.Ali Uz Bey sa­de­ce araş­tır­ma­lar ya­pan, ki­tap­lar, ma­ka­le­ler ya­zan bi­ri­si de­ğil. Ay­nı za­man­da hem aka­de­mik çev­re­ler­le hem de şeh­rin yö­ne­ti­min­de bu­lu­nan ki­şi­ler­le ir­ti­bat için­de olan ve on­la­rı çe­şit­li pro­je­le­re yön­len­di­ren bi­ri­si. 2005 yı­lın­da üni­ver­si­te­de­ki aka­de­mis­yen­le­rin de ka­tı­lı­mıy­la “Kon­ya Si­vil Kül­tür Plat­for­mu”nu ku­ra­rak, bir “Kon­ya Ki­tap­la­rı Ki­tap­lı­ğı” ku­rul­ma­sı­nı, Sel­çuk­lu pa­di­şah­la­rı­nın abi­de­le­ri­nin ya­pıl­ma­sı­nı, Ba­sın Mü­ze­si ve İs­tik­lal Har­bi Mü­ze­si açıl­ma­sı­nı amaç­la­mış. Bu plat­for­mun gi­ri­şim­le­ri ile Kon­ya Ki­tap­la­rı Ki­tap­lı­ğı ku­rul­muş, Za­fer Mey­da­nı’na Sü­ley­man Şah Abi­de­si di­kil­miş ve Üç­ler Me­zar­lı­ğı’nın ya­nın­da İs­tik­lal Har­bi Şe­hit­li­ği ya­pıl­mış. Yi­ne Ali Uz’un tek­li­fi ile bu se­ne Ya­zar­lar Bir­li­ği ve Kon­ya Ay­dın­lar Oca­ğı, Ana­do­lu Sel­çuk­lu Dev­le­ti’nin 935. ku­ru­luş yıl­dö­nü­mü­nü kut­la­ya­cak.