Yerel Tarihçilerle Buluşuyoruz 4 Bir Ömür Bursa Tarihi

Son dö­nem­de yap­tı­ğı ça­lış­ma­lar­la Bur­sa şe­hir ta­ri­hi ala­nın­da dik­ka­te de­ğer ürün­ler or­ta­ya ko­yan Ra­if Kap­la­noğ­lu ile yap­tı­ğı­mız soh­bet, ge­rek ta­rih il­miy­le uğ­ra­şan­la­ra ge­rek­se de fark­lı di­sip­lin­ler­de ça­lı­şan­la­ra önem­li bir ba­kış açı­sı sun­du. Kap­la­noğ­lu bir şeh­rin ta­ri­hi­ni yaz­mak için ye­rel bi­lin­cin ne ka­dar önem­li ol­du­ğu­na de­ğin­di. Çün­kü ye­rel bi­linç, hem si­ya­sî ira­de­yi et­ki­le­me­de hem de şeh­rin do­ğal zen­gin­lik­le­ri­ni ko­ru­ma­da en önem­li un­sur ola­rak kar­şı­mı­za çık­mak­ta­dır. Bu bi­lin­cin sağ­lan­ma­sın­da ise ye­rel ta­rih­çi­le­rin ro­lü önem­li­dir. Kap­la­noğ­lu, son dö­nem­de Bur­sa’da ta­ri­hî eser­le­re be­le­di­ye­le­rin gös­ter­di­ği il­gi­yi ye­rel bi­lin­ce bağ­la­mak­ta ve şeh­rin bu an­lam­da önem­li bir ör­nek teş­kil et­ti­ği­ni söy­le­mek­te­dir.Ra­if Kap­la­noğ­lu 1958 Bur­sa Or­han­ga­zi do­ğum­lu. İlk ve or­ta öğ­re­ni­mi­ni Or­han­ga­zi’de, yük­sek oku­lu Bur­sa Eği­tim Ens­ti­tü­sü’nde ta­mam­la­dık­tan son­ra İs­tan­bul’da 1979-1985 yıl­la­rı ara­sın­da çe­şit­li li­se­ler­de ta­rih öğ­ret­men­li­ği ya­par. Ay­rı­ca İs­tan­bul Üni­ver­si­te­si’nde Ta­rih Bö­lü­mü’nde li­sans eği­ti­mi­ni ta­mam­lar. Bir dö­nem ge­nel ta­rih üze­ri­ne ça­lış­ma­lar yap­tık­tan son­ra şehir ta­ri­hi­ne yö­ne­lir ve ça­ba­sı­nı Bur­sa üze­ri­ne yo­ğun­laş­tı­rır.Bur­sa Araş­tır­ma­la­rı Vak­fı ve Av­ras­ya Et­nog­raf­ya Vak­fı’nın ku­ru­cu­la­rın­dan Kap­la­noğ­lu, bu va­kıf­lar sa­ye­sin­de ir­ti­bat kur­du­ğu aka­de­mis­yen­ler­le or­tak ça­lış­ma­lar da yü­rü­tü­yor. Özel­lik­le Bur­sa Araş­tır­ma­la­rı Vak­fı, bü­yük he­def­ler­le yo­la çık­mış. Bur­sa’nın en zen­gin­le­ri­ni ku­ru­cu üye ola­rak bün­ye­sin­de ba­rın­dı­ran va­kıf, Bur­sa ta­ri­hi üze­ri­ne çok önem­li ça­lış­ma­lar ger­çek­leş­tir­mek­te­dir. Ör­ne­ğin va­kıf ta­ra­fın­dan bir kent mü­ze­si ku­rul­muş­tur. Mü­ze, Tür­ki­ye’de ku­ru­lan ilk kent mü­ze­si ol­ma özel­li­ği­ni ta­şı­mak­ta­dır. Kap­la­noğ­lu’na gö­re şe­hir al­gı­sı­nın or­ta­ya çık­ma­sı, ta­ri­hî ve kül­tü­rel mi­ra­sı bün­ye­sin­de ba­rın­dı­ran kent mü­ze­le­riy­le ola­cak­tır.Kap­la­noğ­lu, 1994 yı­lın­da en önem­li ça­lış­ma­la­rın­dan bi­ri ola­rak de­ğer­len­dir­di­ği Os­man­lı’nın ku­ru­lu­şu­na da­ir araş­tır­ma­la­rı­nı, Ha­lil İnal­cık ho­cay­la bir­lik­te yü­rüt­me­ye baş­lar. 6 yıl sü­ren fa­ali­yet­te ta­ri­hî bil­gi­ler­le to­poğ­ra­fik ve­ri­le­ri bir ara­ya ge­ti­re­rek, Aşık­pa­şa­zâ­de’nin ese­rin­de zik­re­di­len yer­le­şim yer­le­ri­ni tes­pit eder. Ay­rı­ca ar­ke­olo­jik ka­zı­lar da ya­pa­rak, ku­ru­luş dö­ne­mi­nin top­rak al­tın­da kal­mış eser­le­ri­ni gün yü­zü­ne çı­kart­ma­ya ça­lı­şmaktadır. Bu ça­lış­ma­lar Av­ras­ya Et­nog­raf­ya Vak­fı Ya­yın­la­rı ta­ra­fın­dan 2000 yı­lın­da Os­man­lıDev­le­ti’nin Ku­ru­lu­şu adıy­la ve Ha­lil İnal­cık’ın gi­riş ya­zı­sıy­la ya­yın­lan­mış­tır.Bur­sa’nın dü­nü­nü gün yü­zü­ne çı­kar­tıp bu­gü­nü­nü ye­ni­den in­şa et­me adı­na şeh­rin kül­tür en­van­te­ri­ni ya­pan ve bu min­val­de Bur­sa Yer Ad­la­rı An­sik­lo­pe­di’si­ni, Bur­sa Anıt­lar An­sik­lo­pe­di­si’ni, Bur­sa­lı Şa­ir Ya­zar­lar ve Ün­lü­ler An­sik­lo­pe­di­si’ni ya­yın­la­yan Kap­la­noğ­lu, ay­rı­ca Bur­sa ek­se­nin­de Cum­hu­ri­ye­t’in ilk yıl­la­rın­da­ki mü­ba­de­le­ye dair araş­tı­rmalarını Bur­sa’da Mü­ba­de­le (1923-1930 Yu­na­nis­tan Göç­men­le­ri) adıy­la ki­tap­laş­tır­mış­tır.Ko­nuş­ma­sın­da şe­hir ta­ri­hi ça­lış­ma­la­rı için önem­li kay­nak tür­le­ri­ne de yer ve­ren Kap­la­noğ­lu, Bur­sa ör­ne­ği üze­rin­den di­ğer şe­hir ta­ri­hi ça­lış­ma­la­rı için yol gös­te­ri­ci bil­gi­le­ri biz­ler­le pay­laş­tı. Ken­di araş­tır­ma­la­rın­da özel­lik­le sal­nâ­me­ler çok önem­li bir yer tu­tu­yor. Kap­la­noğ­lu’na gö­re ma­li­ye ile il­gi­li ça­lış­ma­lar­da, büt­çe­le­ri ih­ti­va et­me­sin­den do­la­yı vi­la­yet za­bıt­la­rı dik­ka­te de­ğer ve­ri­ler sun­mak­ta­dır. Şe­hir ta­ri­hi için önem­li bir di­ğer kay­nak ise te­met­tu­at def­ter­le­ri­dir. Bu­nun­la bir­lik­te bir şeh­rin ta­ri­hi­ne da­ha iyi nü­fuz ede­bil­me­nin yo­lu söz­lü ta­rih ça­lış­ma­la­rın­dan geç­mek­te­dir.