Cumhuriyet Türkiyesi’nde Bir Mesele Olarak İslâm

Prof. Dr. İs­ma­il Ka­ra, Tür­ki­ye’nin me­se­le­le­ri­ni Cum­hu­ri­yet Tür­ki­ye­si’nde Bir Me­se­le Ola­rak İs­lâm isim­li ki­ta­bı çer­çe­ve­sin­de de­ğer­len­dir­di. Bu me­se­le­le­rin, İs­lâm ile ir­ti­ba­tı göz ar­dı edi­le­rek sağ­lık­lı bir de­ğer­len­dir­me­ye ta­bi tu­tul­ma­sı­nın müm­kün ol­ma­dı­ğı­nı be­lir­ten Ka­ra’ya gö­re, İs­lâm’la il­gi­si bu­lun­ma­yan hiç­bir me­se­le mev­cut de­ğil­dir. “Tür­ki­ye’nin me­se­le­si ola­rak İs­lâm” şek­lin­de de ta­rif ede­bi­le­ce­ği­miz bu hu­sus söz­ko­nu­su me­se­le­le­rin ele alın­ma­sın­da te­mel sâ­ik­tir. An­cak Tür­ki­ye’de, uzun za­man­dır, ha­ya­tî ol­ma­yan me­se­le­le­rin tar­tı­şıl­ma­sı âdet hâ­li­ne gel­di­ği için asıl me­se­le tar­tı­şıl­ma­mak­ta­dır. Ak­si­ne bu­gün tar­tı­şı­lan me­se­le­ler asıl me­se­le­le­rin üze­ri­ni ört­me­ye yö­ne­lik­tir.Öte ta­raf­tan, Tür­ki­ye’de İs­lâm me­se­le­si 60’lar­dan son­ra bir gru­bun me­se­le­si ol­ma­ya doğ­ru itil­miş ve ma­ale­sef bü­tün Türk po­li­ti­ka­cı­la­rı(na), Türk üni­ver­si­te­le­ri(ne), bi­lim adam­la­rı(na) ta­ra­fın­dan bu be­nim­sen­miş/be­nim­se­til­miş­tir. 60’la­rın son­la­rı­na doğ­ru MSP’nin de et­ki­siy­le bir gru­bun me­se­le­si­dir ar­tık İs­lâm. Do­la­yı­sıy­la, Tür­ki­ye’nin me­se­le­le­ri­ni ko­nuş­mak için ilk ya­pıl­ma­sı ge­re­ken şey İs­lâm me­se­le­si­ni bü­tün Tür­ki­ye’nin me­se­le­si hâ­li­ne ge­tir­mek­tir.Ko­nuş­ma­sın­da Tür­ki­ye’de yıl­lar­dır ya­şa­nan de­ği­şim ve ge­li­nen nok­ta­ya da de­ği­nen Ka­ra, Ömer Na­su­hi Bil­men’in Hu­kuk-ı İs­lâ­miy­ye Ka­mu­su’nun ilk bas­kı­sı­nın İs­tan­bul Hu­kuk Fa­kül­te­si ta­ra­fın­dan ya­pıl­dı­ğı­na dik­kat çe­ki­yor. An­cak bu­gün gel­di­ği­miz nok­ta­da bu ki­ta­bın Di­ya­net ta­ra­fın­dan ba­sıl­ma­sı da­hi müm­kün de­ğil­dir. İz­mir­li İs­ma­il Hak­kı ve­fat et­ti­ğin­de Cum­hu­ri­yet ga­ze­te­sin­de ko­nuy­la il­gi­li kay­da de­ğer ya­zı­lar çık­mış­tı, an­cak “bu­gün ol­sa Cum­hu­ri­yet’te bu bir ha­ber ko­nu­su olur muy­du?” so­ru­suy­la me­se­le­nin ne ka­dar de­ği­şim ge­çir­di­ği­ne dik­kat çe­ken Ka­ra’ya gö­re bu de­ği­şi­mi an­lat­maz­sak Tür­ki­ye’de gay­ri­müs­lim­le­rin de ga­ran­ti­si olan İs­lâm me­se­le­si­ni ge­ve­ze­lik yap­mak­tan öte­ye gö­tü­re­me­yiz.Türk­le­rin Ana­do­lu’da­ki ta­rih­le­ri­nin İs­lâm’la iliş­kisi­ne de­ği­nen Ka­ra’nın üze­rin­de dur­du­ğu bir di­ğer hu­sus da Tür­ki­ye’de eği­tim al­mış in­san­la­rın din al­gı­la­rı ile eği­tim ka­de­me­le­rin­den geç­me­miş hal­kın din al­gı­la­rın­da­ki fark­tır. Zi­ra Türk hal­kı­nın ka­fa­sın­da din-dev­let ay­rı­mı yok­tur. Bu ay­rı­mı mo­dern eği­tim ka­de­me­le­rin­den geç­miş in­san­lar­da gö­rü­rüz an­cak. Di­ğer ta­raf­tan Tür­ki­ye’de pek çok me­se­le­de ol­du­ğu gi­bi din me­se­le­si de pa­ra­doks­lar­la yü­rür. Bu­nu bir avan­taj ola­rak gö­re­bi­le­ce­ği­mi­zi ifa­de eden Ka­ra’ya gö­re, Tür­ki­ye’de ih­ti­lal­le­rin te­tik­le­me­siy­le İs­lâ­mî ha­re­ket­ler yük­sel­dik­çe Cum­hu­ri­yet ide­olo­ji­si­nin din an­la­yı­şı/po­li­ti­ka­la­rı da­ha faz­la yer­le­şi­yor. Di­ya­net İş­le­ri Baş­kan­lı­ğı’nın ya­pı­sı Cum­hu­ri­yet’in din an­la­yı­şı­nın yer­leş­me­si­ne bir ör­nek­tir.