Bir Ömür Edirne Tarihi
Şehirlerin tarihî kimliğini ortaya çıkaran yerel tarihçileri tanımak, eserleri hakkında bilgi edinmek ve karşılaştıkları zorluklarla ilgili fikir sahibi olmak amacıyla gerçekleştirilen “Yerel Tarihçilerle Buluşuyoruz” başlıklı program dizisinin altıncı konuğu Ender Bilar’dı. Kendisinden öğrendiğimize göre yazarlık serüvenine gazeteci-yazar Oral Onur’un destekleriyle başlayan Bilar, bu serüveni Tosyalı Rıfat Osman, Süheyl Ünver ve Ratip Kazancıgil mektebine intisap etmekle sürdürür. Dergicilik ve dernek faaliyetleri ile başlayan sürecin, kendisini Türkiye’nin sayılı sağlık müzelerinden birisi olan II. Bayezid Külliyesi’nin kurulmasına teşvik ettiğini anlatan yazar, çalışmalarında Ratip Kazancıgil’i örnek alır.
Edirne mahalleleri hakkındaki araştırmaları daha sonra şehri sokak sokak tanımasına vesile olur ve böylece hocası Kazancıgil ile beraber şehrin hem eğitim hem de sağlık ve sosyal yardım tarihini ortaya koyan çalışmalar yaparlar. Yazarın, Edirne hakkında araştırma yapanlar için Cemil Cahit Can ile birlikte hazırladığı ve alandaki tüm çalışmaları (kitap, makale, bildiri, tez, süreli yayın) ihtiva eden Edirne Bibliyografyasıadlı veritabanı en önemli eserlerinden biridir.
Konuşmasında Edirne’nin kültürtarihine de değinen Bilar,şehirdeki kütüphanelerin durumu hakkında kısa bir değerlendirme yaparak bilginin paylaşılması ve toplumsallaştırılmasında kütüphanelerin ve kütüphanecilerin öncü rolüne dikkat çekmektedir. Bu amaçla kurdukları Balkan Kütüphaneler Birliği’nde konuyla ilgili çalışmalar yürütülmektedir. 1982 yılında Edirne İl Halk Kütüphanesi’nde memuriyet hayatına başlayan 1984’te Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şube Başkanlığına seçilen Bilar kütüphanecilik üzerine Almanya’da yaptığı bir dizi araştırmayı Almanya Kütüphanelerindeki İncelemelerimbaşlığı ile yayınlamıştır. Eserlerinden bazıları ise şunlardır: Mimar Sinan ve Selimiye Camii(1994), Edirne Çarşıları ve Yitirilen Tarihi Eserler(1989), Edirne’nin Eğitim Tarihi(1361-2005) (R. Kazancıgil ve diğerleri ile), Edirne’nin Basın-Yayın Tarihi2 cilt (1361-2006), Tarihi Başkent Edirne’de Kültür(2008), Edirne’de Yükseköğretim ve Trakya Üniversitesi, Yazılı Kültür’den Dijital Kültüre Tarihi Kırkpınar Güreşleri, Küreselleşen Dünya’da Bilgi Paylaşımı ve Kütüphaneler…